ประวัติและตราสัญลักษณ์

ประวัติความเป็นมาและการก่อตั้งเรือนจำฯเรือนจำจังหวัดสระบุรี  ได้ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2470 โดยเริ่มแรกได้ใช้ที่ดินของสำนักงานเทศบาลเมืองสระบุรีในปัจจุบันเป็นที่จัดตั้ง ลักษณะรั้วกำแพงของเรือนจำเป็นสังกะสี สูง 3 เมตรมีเนื้อที่ 3 ไร่เศษ  พระธำมรงค์จ้อย จุลานกะ หรือรองอำมาตย์โทขุนอภิสิทธิ์ สุรทัณฑ์ เป็นผู้สร้าง อาคาร เรือนนอนส่วนมากเป็นแบบไม้ทรงโบราณผู้ต้องขังเป็นพวกไพร่หลวงคดีเล็กน้อย ต่อมา เมื่อปี  พ.ศ. 2483 ได้ย้ายเรือนจำฯ ไปปลูกสร้างในบริเวณที่ทำการศูนย์การทหารราบที่ 21 (ขณะนี้เป็นที่ทำการศูนย์ทหารม้าสระบุรี)  ซึ่งห่างจากที่ตั้งเรือนจำ ฯ เดิมประมาณ 1 กิโลเมตรเศษ  โดยมี  ร.ต.สุข จิตรรองอาจ เป็นผู้สร้าง และต่อมา เมื่อปี  พ.ศ. 2498  ทางราชการได้ขอที่ดินบริเวณดังกล่าวคืน  โดยได้ขอซื้อตัวอาคารต่างๆ ไว้ทั้งหมด  เรือนจำจังหวัดสระบุรี  จึงได้ย้ายไปปลูกสร้างใหม่  ณ  เลขที่ 2  ถนนพหลโยธิน  ซอย17  ตำบลปากเพรียว  อำเภอเมือง  จังหวัดสระบุรี โดยได้เริ่มเปิดดำเนินงานตั้งแต่ปี  พ.ศ. 2500 จนถึงปัจจุบันมีเนื้อที่ทั้งหมด 52 ไร่  3  งาน  66  ตารางวา  และมีเนื้อที่ภายในบริเวณกำแพงเรือนจำฯ 13 ไร่ 2 งาน 48 ตารางวา อาคารที่ทำการต่าง ๆ เดิม เป็นเรือนไม้ทั้งหมด  และได้รับงบประมาณในการก่อสร้าง  และปรับปรุงเป็นอาคารคอนกรีต และคอนกรีตผสมไม้เรื่อยมา ตามลำดับ
 
 

สภาพทั่วไปของเรือนจำเป็นกำแพงคอนกรีตเสริมเหล็ก ฉาบปูนทั้งสี่ด้าน ตัวกำแพงสูง 5 เมตร มีป้อมสันกำแพง 4 ป้อม มีถนนรอบเรือนจำ  มีตึกอำนวยการอยู่ด้านหน้า ซึ่งอยู่ด้านทิศตะวันออก ด้านทิศตะวันตกและทิศใต้ติดกับบ้านพักข้าราการของเรือนจำ ด้านทิศเหนือเป็นพื้นที่ว่าง
 
 
 

เรือนจำจังหวัดสระบุรี  เดิมเป็นราชการส่วนภูมิภาคตามพราราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมราชทัณฑ์กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2516และในปี  พ.ศ  ๒๕๔๕  กรมราชทัณฑ์ได้ถูกกำหนดให้ย้ายจากสังกัดมาอยู่กระทรวงยุติธรรม  จึงมีการจัดตั้งปรับปรุงส่วนราชการกรมราชทัณฑ์  กระทรวงยุติธรรม  โดยอาศัยอำนาจตามความในมาตรา  ๘  ฉ  แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่  ๔)  พ.ศ  ๒๕๔๓  บัญญัติว่า การแบ่งส่วนราชการภายในสำนักนายกรัฐมนตรี กรม หรือส่วนราชการที่เรียกชื่อ อย่างอื่น  และมีฐานะเป็นกรมให้ออกเป็นกฎกระทรวง  และให้ระบุอำนาจหน้าที่ของแต่ละส่วนราชการไว้ในกฎกระทรวงด้วย  เพื่อให้สอดคล้องกับบทบัญญัติดังกล่าว  ตามกกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการกรมราชทัณฑ์  กระทรวงยุติธรรม  พ.ศ  ๒๕๔๕  ให้กรมราชทัณฑ์มีภารกิจเกี่ยวกับการควบคุมและแก้ไขพัฒนาพฤตินิสัยผู้ต้องขัง โดยมุ่งพัฒนาเป็นองค์กรพัฒนาทรัพยากรมนุษย์  เพื่อแก้ไขฟื้นฟูผู้ต้องขังให้กลับตนเป็นพลเมืองดี มีสุขภาพกายและจิตที่ดี  ไม่หวนกลับมากระทำผิดซ้ำ  ได้รับการพัฒนาทักษะฝีมือในการประกอบอาชีพทีสุจริต  และสามารถดำรงชีวิตในสังคมภายนอกได้อย่างปกติ  สังคมให้การยอมรับเรือนจำจังหวัดสระบุรี แบ่งการบริหารจัดการงานออกเป็น 2 ส่วน และ 12 ฝ่าย ดังนี้